İHALELER REKABET ŞARTLARINI OLUŞTURACAK ŞEKİLDE KISMİ TEKLİFE AÇILMALIDIR.

 

 

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale kısmi teklife açık olmakla birlikte ihalenin yaklaşık maliyeti ve işin ifasında kullanılacak araç sayısı dikkate alındığında iki kısımdan oluşan ihalenin kısmi teklife açık olarak değerlendirilemeyeceğinden ihalede rekabetin engellendiği, ihalenin istenilen istekli üzerinde bırakılması için araç sayısının bilerek yüksek tutulduğu ve ihaleye katılımın daraltıldığı, kendilerinin ihaleye katılımının engellenmesi için ihalenin sadece 2 kısma ayrıldığı, yıllardır idarenin ihalelerinin aynı kişiler üzerinde bırakıldığı, açık ihale usulü ile ihale edilmiş olsa dahi ihaleye bölgede faaliyet gösteren sadece 4 istekli tarafından yaklaşık maliyete yakın teklif verileceği, ihalede çalıştırılacak araç sayısı, verilecek teklif fiyatı ile ihalede istenilen yeterlik kriterleri bir arada değerlendirildiğinde ihalede katılımın daraltıldığı ve rekabetin engellendiği iddialarına yer verilmiştir.

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'n "Temel ilkeler" başlıklı 5'inci maddesinde idarelerin, anılan Kanun'a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu hükme bağlanmıştır.

 

Anılan Kanun'un "İhale ve ön yeterlik dokümanının içeriği ve idari şartnamede yer alması zorunlu hususlar" başlıklı 27'nci maddesinin ikinci fıkrasının (h) bendinde, idari şartnamede ihale konusu işin tamamına veya bir kısmına teklif verilmesinin mümkün olup olmadığının belirtilmesi gereken zorunlu hususlar arasında sayılmıştır.

 

Kamu ihale mevzuatında kısmi teklif "Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde; alımın birden fazla kalemden oluşması halinde, alımın niteliğine uygun olarak belirlenen bir veya birden fazla kısmına; ihale konusu alımın tek bir mala ilişkin olması durumunda ise aynı malın miktarlar itibariyle belirlenen bir veya birden fazla kısmına verilen teklif"şeklinde tanımlanmıştır.

 

Kamu İhale Genel Tebliği'nin "Kısmi tekliflerin değerlendirilmesi" başlıklı 16.4'üncü maddesinde 

 

"16.4.1. İhalelerde, ihale dokümanında belirtilmesi kaydıyla, kısmi teklif verilebilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, kısmi teklif verilebilen ihalelerde isteklilerce her bir iş kısmına ayrı ayrı teklif vermek suretiyle işin tamamına teklif verilebileceği gibi, ihale dokümanında belirtilen kısımlardan bazılarına da teklif verilebilecektir.

 

16.4.2. Kısmi teklif verilmesine imkân tanınan ihalede; aday veya isteklinin yeterlik değerlendirmesi, başvuruda bulunduğu veya teklif verdiği her bir kısım için ayrı ayrı yapılacaktır. İstekli, teklif ettiği kalemlerin/kısımların toplam bedeli üzerinden geçici teminat sunacaktır …"açıklaması yer almaktadır.

 

Milli Eğitim Bakanlığı Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından dağıtım birimlerine gönderilen "İhalelerde Dikkat Edilecek Hususlar" konu başlıklı, 12.06.2019 tarihli ve 11150334 sayılı yazısında "...2019-2020 eğitim-öğretim yılında 4734 sayılı Kanun doğrultusunda saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenilirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak için; …yapılacak olan ihalelerin kısmi teklife açık hale getirilmesi… büyük önem arz etmektedir…"ifadelerine yer verilmiştir.

 

İdari Şartname'nin   "Kısmi teklif verilmesi" başlıklı 20'nci maddesinde "20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir.

 

20.2. Kısmi teklife ilişkin açıklamalar

20.2.1. 1. kısım ve 2. kısımdan oluşmaktadır. Ayrıntılar teknik şartnamede belirtilmiştir."düzenlemesine, yer verilmiştir.

 

Ayrıca, başvuru sahibi tarafından, idarece 31.07.2019 tarihinde gerçekleştirilen 2019/306581 ihale kayıt numaralı önceki "2019-2020 Eğitim Öğretim Yılında 4555 Ortaöğretim Öğrencinin 450 Araç İle 19 Taşıma Merkezi Okuluna 180 Gün İçin Araç Kiralama Hizmet Alımı İşi"ihalesine ilişkin yapılan itirazen şikâyet başvurusu sonucunda, 

 

Kamu İhale Kurulu tarafından 23.09.2019 tarihli ve 2019/UH.I-995 sayılı kararda yer verilen "İhale konusu işin 450 araç ile işin tamamı üzerinden teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilecek olması, işi tamamı üzerinden teklif alınması nedeniyle isteklilerin ihaleye katılım için sağlaması gereken iş deneyim ve geçici teminat tutarları, işin gerçekleştirileceği coğrafi bölge, ihale dokümanı satın alan istekli olabilecek sayısı, teklif veren istekli sayısı ile söz

konusu ihaleye verilen tekliflerin ihale konusu işin yaklaşık maliyetine yakınlığı hususları ile ihalenin kısmi teklife kapalı olarak gerçekleştirilmesi gerektiğine yönelik idare tarafından gerekli ve yeterli somut bir gerekçenin ortaya konulamadığı hususu bir arada değerlendirildiğinde başvuruya konu ihalenin kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilmemesinin ihaleye katılımı ve rekabeti engellediği, dolayısıyla kısmi teklife açık olmayan bahse konu işin anılan Kanun'un 5'inci maddesindeki temel ilkelerine uygun yapılmadığı sonucuna varılmıştır."gerekçeyle söz konusu ihalenin iptaline karar verildiği görülmüştür.

 

Başvuruya konu mevcut ihalenin yukarıda aktarılan ihale dokümanı düzenlemelerinden ise; ihale konusu işin 2019-2020 eğitim-öğretim yılında 4555 ortaöğretim öğrencisinin 450 araç ile 19 taşıma merkezi okula 142 gün taşınması için araç kiralama hizmeti alımı olduğu, ihalede ekonomik ve mali yeterlik kriteri belirlenmediği, mesleki ve  teknik yeterlik kriteri olarak ise teklif edilen bedelin %25'inden az olmamak üzere ihale konusu iş veya idarece belirlenen (kamu ve özel sektörde yapılan her türlü öğrenci ve personel taşımacılığı) benzer işe ait iş deneyimini gösteren belge istenildiği, ihale konusu işin

ayrıntıları teknik şartnamede belirtildiği şekilde 2 kısma ayrılarak ihalenin kısmi teklife açılmakla birlikte ihale konusu hizmetin tamamı veya bir kısmının, alt yüklenicilere yaptırılamayacağı anlaşılmıştır.

 

Teknik Şartname'nin "İhale konusu işi ilişkin bilgiler" başlıklı 2'nci maddesinden, 

 

ihalenin 1'inci kısmında 232 araç, 

 

2'inci kısmında 218 araç çalıştırılmasına yönelik güzergâhlar üzerinden düzenleme yapıldığı görülmüştür.

 

İhaleye ilişkin idare tarafından KDV hariç yaklaşık maliyetin; 

 

1'inci kısmı için 7.125.845,38 TL, 

 

2'nci kısmı için 7.012.191,28 TL olmak üzere toplam 14.138.036,66 TL olarak belirlendiği görülmüştür.

 

30.10.2019 tarihli ihale komisyonu kararı incelendiğinde; 11 adet ihale dokümanının satın alındığı/indirildiği, 28.10.2019 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye sadece 1 isteklinin katıldığı, ......................Şti. tarafından 1'inci kısım için 7.157.200,00 TL, 2'inci kısım için 6.976.000,00 TL olmak üzere toplam 14.133.200,00 TL teklif verildiği ve ihalenin kısımlarının anılan istekli üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi tarafından ise ihaleye teklif verilmediği anlaşılmıştır.

 

İdare tarafından şikâyet başvurusu; ihalenin kısmi teklife açık olduğu, kendi malı  istenilmediği, %25 oranında iş deneyim istenildiği, kişiye özel idari ve teknik şartname hazırlanmadığı, açık ihale ile yapılan ihalelere tüm isteklilerin katılabileceği, işin kamu kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli kullanılmasına ve hukuka uygun olarak gerçekleştirildiği gerekçeleriyle reddedildiği görülmüştür.

 

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 27'nci maddesinde ihalelerde kısmi teklif verilip verilemeyeceğinin ihalenin idari şartnamesinde belirtilmesinin zorunlu olduğu hüküm altına alınmakla birlikte kamu ihale mevzuatında idarelerin hizmet alımı ihalelerini kısmi teklife açmalarının zorunlu olduğuna, hangi durumlarda açılması veya kısım sayısının ne olması gerektiğine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığı, dolayısıyla ihalelerde kısmi teklif verilmesine izin verilip verilmeyeceği veya kısmi teklife izin verilmesi halinde söz konusu kısım sayısının belirlenmesi noktasında idarenin takdir yetkisi bulunduğu, ancak söz konusu

takdir yetkisinin kanun kapsamındaki bütün idareler için uyulması zorunlu kurallar olan anılan Kanun'un 5'inci maddesinde düzenlenen temel ilkelere uygun olarak kullanılmasının hukuki bir zorunluluk olduğu anlaşılmaktadır.

 

Taşıma yoluyla eğitime erişim uygulaması kapsamında yapılan ve niteliği gereği her yıl süreklilik arz edecek ve sayıca fazla araç gerektiren ihale konusu iş gibi öğrenci taşıma ihalelerinde rekabet ortamının oluşmasına imkân verecek derecede kısmi teklife imkân verilmemesinin, ihalelere katılımı ve kaynakların verimli kullanılmasını engelleyebileceği anlaşılmıştır.

 

Nitekim idarenin bağlı olduğu Milli Eğitim Bakanlığı'nın 12.06.2019 tarihli ve 11150334 sayılı yazısında da 2019-2020 eğitim-öğretim yılında 4734 sayılı Kanun

kapsamında yapılacak ihalelerde anılan Kanun'un temel ilkelerine uygun hareket edilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

 

Yapılan incelemede, ihalenin kısmi teklife açık olması halinde kısımların ve kısım sayısını idare tarafından belirlenmesi tabii olmakla birlikte,

 

kısım sayısının ihalede rekabet ortamını tesis edecek şekilde belirlenmesi gerektiği, 

 

nitekim taşıma merkezi sayısının 19 olan ihalenin taşıma merkezleri üzerinden kısımlara ayrılabileceği, 

 

ancak birleştirilmesi zorunlu olan taşıma merkezlerinin bulunması halinde bunun kısım sayısının belirlenmesinde dikkate alınabileceği, 

 

450 araç ile gerçekleştirilecek ihalenin sadece 2 kısma ayrıldığı, 

 

isteklilerin ihaleye katılım için sağlaması gereken iş deneyim ve geçici teminat tutarları, işin gerçekleştirileceği coğrafi bölge, ihalede 11 adet ihale dokümanın satın alındığı ve 1 istekli tarafından ihaleye teklif verildiği, 

 

söz konusu isteklinin başvuru sahibinin dilekçesinde belirtilen istekli olduğu, 

 

ihalenin kısımlarına verilen teklifin ise ihale konusu işin yaklaşık maliyetine önemli ölçüde yakınlığı hususları ile 

 

hangi gerekçeyle kısım sayısının 2 olarak belirlendiğine ilişkin idarece yeterli somut bir gerekçenin olarak ortaya konulamadığı

 

bir arada değerlendirildiğinde 

 

başvuruya konu ihalenin sadece 2 kısma ayrılmasının ihaleye katılımı ve rekabeti engellediği anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

 

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.

 

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere, Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Oybirliği ile karar verildi.